ოლავერდი
ციკლოპური კომპლექსი მდებარეობს სოფ. ოლავერდის ჩრდილოეთით არსებულ მაღალი გორის თხემზე, რომლის სამხრეთი ფერდი სრულად არის დატერასებული. კომპლექსი შედგება ციკლოპური სიმაგრისა და მის სამხრეთით, ფერდზე მდებარე დასახლებისაგან. სიმაგრის კედლები მთლიანად დანგრეულია და თამარის ციხის კედლების მსგავსად, დღეს სახეზე გვაქვს, მხოლოდ, საშუალო და მცირე ზომის ქვებისგან შემდგარი, გრძივი მაღალი ზვინულები.
სიმაგრე დაყოფილია სამ ნაწილად, აქედან ჩრდილოეთის ნაწილი წარმოადგენს ციტადელს, რომელსაც ჩრდილოეთიდან შემოუყვება თავდაცვითი თხრილი. ციტადელის სამხრეთით დარჩენილი სასიმაგრო კომპლექსი ორ, აღმოსავლეთის და დასავლეთის ნაწილებადაა გაყოფილი. დასავლეთის მხარე უფრო ფართოა, ის სცდება ციტადელს. მათ შორის ღიად დარჩენილი ნაწილი კი, შემოზღუდულია ციტადელის თავდაცვითი თხრილით, რომელიც სიმაგრის დასავლეთ ნაწილის კუთხესთან მთავრდება. სიმაგრის მესამე, აღმოსავლეთის ნაწილი, შედარებით ნაკლებ ფართობს მოიცავს; როგორც ჩანს, აქედან იყო სასიმაგრო კომპლექსში შესასვლელი.
საინტერესოა სიმაგრის სამხრეთით, ფერდზე არსებული ტერასული დასახლება. ის ებჯინება სიმაგრის სამხრეთ ნაწილს, დარჩენილი სამი მხრიდან კი ფორტიფიკაციის კვალი არ შეინიშნება. მასთან მისვლა ადვილად იქნებოდა შესაძლებელი სასიმაგრო კომპლექსის გვერდის ავლით. არაა გამორიცხული, რომ დასახლება, ისევე როგორც სიმაგრის დასავლეთი და აღმოსავლეთი ნაწილები, შედარებით გვიანდელია, სასიმაგრო კომპლექსის თავდაპირველი ფუნქცია კი, აქ არსებული ბუნებრივი გადასასვლელების კონტროლი იყო.
ოლავერდი
| რეგიონი | ჯავახეთი |
| უახლოესი დასახლება | ოლავერდი |
| აბსოლუტური სიმაღლე | 2128 მ |
| მოიცავს | 0.91 ჰა |
| კედლის სისქე | 2.5-4.0 მ |
| გრძედი | 41.467592° N |
| განედი | 43.569958° E |
| Google Plus კოდი | FH99+2X Olaverdi |
| ტიპი | გამაგრებული დასახლება |
წყარო
- დიმიტრი ნარიმანიშვილი, საქართველოს ციკლოპური სიმაგრეები, თბ., 2019
