სამძიმარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| ხაზი 3: | ხაზი 3: | ||
'''სინონიმი: სამძივარი''' | '''სინონიმი: სამძივარი''' | ||
| − | + | ::::::::::::::::::: ქაჯავეთ ვიარებოდიდიო, ნახირს აიქით ვადენდიდიო | |
ამ სიტყვებს ათქმევინებს თავის [[ქადაგი|ქადაგს]], [[მეენე]]ს, [[ქაჯავეთი]]დან წამოყვანილი ქაჯის ქალი. [[ხახმატის წმიდა გიორგი]]მ სამძიმარი გამოიტაცა თუ გამოიხსნა ქაჯავეთიდან ქაჯავეთურ განძთან ერთად. ახლა კი სამძიმარი ამბობს, ქაჯავეთში დავდიოდი და საქონელს იქიდან მოვდენიდიო. ზმნის ხოლმებითი კილო — "ვიარებოდიდი" — თითქოს მოწმობს, რომ სამძიმარი ხახმატის ჯვარის მსგავსად პერიოდულად მგზავრობს ქაჯავეთში. ხომ ასე მიმართავენ ამ [[ღვთისშვილი|ღვთისშვილს]] | ამ სიტყვებს ათქმევინებს თავის [[ქადაგი|ქადაგს]], [[მეენე]]ს, [[ქაჯავეთი]]დან წამოყვანილი ქაჯის ქალი. [[ხახმატის წმიდა გიორგი]]მ სამძიმარი გამოიტაცა თუ გამოიხსნა ქაჯავეთიდან ქაჯავეთურ განძთან ერთად. ახლა კი სამძიმარი ამბობს, ქაჯავეთში დავდიოდი და საქონელს იქიდან მოვდენიდიო. ზმნის ხოლმებითი კილო — "ვიარებოდიდი" — თითქოს მოწმობს, რომ სამძიმარი ხახმატის ჯვარის მსგავსად პერიოდულად მგზავრობს ქაჯავეთში. ხომ ასე მიმართავენ ამ [[ღვთისშვილი|ღვთისშვილს]] | ||
| − | + | :::::::::::::::::::: ქაჯავეთ რად იარები, გიორგი მგლისა ფერაო? | |
ჩანს, თითქოს, სამძიმარი და წმიდა გიორგი დროგამოშვებით "იარებიან" ქაჯავეთში, მაგრამ [[ანდრეზი]] და სიმღერა გადმოგვცემს მხოლოდ ერთგზის მოგზაურობას [[ხახმატის ჯვარი]]სას ქაჯავეთისაკენ და ისიც სამძიმარის გარეშე, რადგან ამ დროს სამძიმარი ქაჯავეთშია და, შესაძლოა, ელის მხსნელს. მართალია, წმიდა გიორგი მასთან ერთად ბრუნდება უკან, მაგრამ არ ჩანს, რომ ქაჯის ქალი მოდენიდეს იქიდან გამორეკილ ნახირს, რომლის მწყემსად თქმულებაში დასახელებულია [[კარატის ჯვარი]] [[კოპალა]] და არა სამძიმარი. შეიძლება მისი ეს სიტყვები ("ქაჯავეთ ვიარებოდიდიო...") მისი ბიოგრაფიის რომელიმე ეპიზოდს გულისხმობდეს, რომელსაც უკვე მოუსწრია დავიწყება. დღევანდელ სამძიმარს კი ნაკლები კავშირი აქვს ქაჯავეთის ნახირთან და, საერთოდ, საქონელთან. ხახმატის ჯვარში მას სრულიად განსაკუთრებული ფუნქცია აკისრია და თავისებური თავგადასავალი აქვს, რასაც ის თავისი ქადაგის პირით ამხელს. | ჩანს, თითქოს, სამძიმარი და წმიდა გიორგი დროგამოშვებით "იარებიან" ქაჯავეთში, მაგრამ [[ანდრეზი]] და სიმღერა გადმოგვცემს მხოლოდ ერთგზის მოგზაურობას [[ხახმატის ჯვარი]]სას ქაჯავეთისაკენ და ისიც სამძიმარის გარეშე, რადგან ამ დროს სამძიმარი ქაჯავეთშია და, შესაძლოა, ელის მხსნელს. მართალია, წმიდა გიორგი მასთან ერთად ბრუნდება უკან, მაგრამ არ ჩანს, რომ ქაჯის ქალი მოდენიდეს იქიდან გამორეკილ ნახირს, რომლის მწყემსად თქმულებაში დასახელებულია [[კარატის ჯვარი]] [[კოპალა]] და არა სამძიმარი. შეიძლება მისი ეს სიტყვები ("ქაჯავეთ ვიარებოდიდიო...") მისი ბიოგრაფიის რომელიმე ეპიზოდს გულისხმობდეს, რომელსაც უკვე მოუსწრია დავიწყება. დღევანდელ სამძიმარს კი ნაკლები კავშირი აქვს ქაჯავეთის ნახირთან და, საერთოდ, საქონელთან. ხახმატის ჯვარში მას სრულიად განსაკუთრებული ფუნქცია აკისრია და თავისებური თავგადასავალი აქვს, რასაც ის თავისი ქადაგის პირით ამხელს. | ||
10:53, 19 სექტემბერი 2020-ის ვერსია
სამძიმარი
სინონიმი: სამძივარი
- ქაჯავეთ ვიარებოდიდიო, ნახირს აიქით ვადენდიდიო
ამ სიტყვებს ათქმევინებს თავის ქადაგს, მეენეს, ქაჯავეთიდან წამოყვანილი ქაჯის ქალი. ხახმატის წმიდა გიორგიმ სამძიმარი გამოიტაცა თუ გამოიხსნა ქაჯავეთიდან ქაჯავეთურ განძთან ერთად. ახლა კი სამძიმარი ამბობს, ქაჯავეთში დავდიოდი და საქონელს იქიდან მოვდენიდიო. ზმნის ხოლმებითი კილო — "ვიარებოდიდი" — თითქოს მოწმობს, რომ სამძიმარი ხახმატის ჯვარის მსგავსად პერიოდულად მგზავრობს ქაჯავეთში. ხომ ასე მიმართავენ ამ ღვთისშვილს
- ქაჯავეთ რად იარები, გიორგი მგლისა ფერაო?
ჩანს, თითქოს, სამძიმარი და წმიდა გიორგი დროგამოშვებით "იარებიან" ქაჯავეთში, მაგრამ ანდრეზი და სიმღერა გადმოგვცემს მხოლოდ ერთგზის მოგზაურობას ხახმატის ჯვარისას ქაჯავეთისაკენ და ისიც სამძიმარის გარეშე, რადგან ამ დროს სამძიმარი ქაჯავეთშია და, შესაძლოა, ელის მხსნელს. მართალია, წმიდა გიორგი მასთან ერთად ბრუნდება უკან, მაგრამ არ ჩანს, რომ ქაჯის ქალი მოდენიდეს იქიდან გამორეკილ ნახირს, რომლის მწყემსად თქმულებაში დასახელებულია კარატის ჯვარი კოპალა და არა სამძიმარი. შეიძლება მისი ეს სიტყვები ("ქაჯავეთ ვიარებოდიდიო...") მისი ბიოგრაფიის რომელიმე ეპიზოდს გულისხმობდეს, რომელსაც უკვე მოუსწრია დავიწყება. დღევანდელ სამძიმარს კი ნაკლები კავშირი აქვს ქაჯავეთის ნახირთან და, საერთოდ, საქონელთან. ხახმატის ჯვარში მას სრულიად განსაკუთრებული ფუნქცია აკისრია და თავისებური თავგადასავალი აქვს, რასაც ის თავისი ქადაგის პირით ამხელს.
ჯერ ვისაუბროთ მის წარმომავლობაზე, რომელიც წინააღმდეგობრივია და ორი ურთიერთგამომრიცხველი ტრადიციით არის ცნობილი. ერთი ტრადიციის თანახმად, ქაჯის ქალები — სამძიმარი, მზექალი და აშექალი ძალით არიან მოტაცებულნი. თურმე ამბობდნენ: "აქვე დაგვხოცეთ და თქვენთან (ღვთისშვილებთან) არ წამოვალთო"; არ მოჰყვებოდნენ, ვიდრე ხახმატის ჯვარმა არ აღუთქვა მათ საარსო წილის მიცემა ხახმატის მიწა-წყალზე და "ძალისა და შეძლების" განაწილება მათთვის; ჰპირდებოდა მათ, რომ ღვთისშვილთა უფლებით იქნებოდნენ დაარსებულნი ხახმატში ანუ იქნებოდნენ ჯვარნი. აი, ამ პირობით გამოატაცებინა თავი ხახმატის წმ. გიორგის სამმა ქაჯმა ქალმა სამძიმარის უფროსობით.[1]
შენიშვნები
- ↑ ალ. ოჩიაური, თქმულებები ხევსურულ ღვთაებათა და ღვთისშვილთა შესახებ, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიის ინსტიტუტის ეთნოგრაფიის განყოფილების არქივი, M 151938, 1938, გვ. 107-108
