გადასვლა: ნავიგაცია, ძებნა

ბეთქილი

ბეთქილი


მონადირე სვანურ მითოსში, დალის ციკლის თქმულებათა ცნობილი გმირი. ყველიერის აღების დროს მის სახელზე იმართება ფერხული სამთა ჭიხში - სამთა ფერხული. მღერიან მისი სახელობის - სიმღერას - ბეთქილს. ამ დღესასწაულს სვანეთში უწოდებენ აღბა-ლიღრალს - აღების სიმღერას.


სიმღერა ბეთქილზე

ბაილ, ბეთგილ საბრალ, ბეთგილ ლეჟრი!            ბაილ, ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო!
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,            ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,
ბაილ, მჷლახ-მჷჟალ ინზორალე,            ბაილ, მულახ-მუჟალი იკრიბება,
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,            ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,
ბაილ, ჟავ ხაგენახ ლელტხაშ მურგვალს,            ბაილ, შესდგომიან ლენტეხის ფერხულს,
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,            ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,
ბაილ, აშ ხოსკინა თვეთნამ კვიცრას,            ბაილ, გამომხტარა თეთრი შუნი,
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,            ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,
ბაილ, აშ ხოსკინა ბეთგიშ ნაბრაჴს,            ბაილ, გაურბენია ბეთქის ლაჯებში,
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,            ბაილ ილბა, ილბა ბაილ,
ბაილ, ალი ბეთგიშ მისან ირი!            ბაილ, ეგ ბეთქის წერა იქნება!
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ.            ბაილ ილბა ილბა ბაილ.
ამიშ მეჭემ ჲარ ღალ ირი?            ამის გამკიდე ვინ იქნება?
ამიშ მეჭემ ბეთგილ ირი.            ამის გამკიდე ბეთქი იქნება.
ბეთგილ ჯაბრარს იკარზალე,            ბეთქილი ბანდულებს იბანდავს,
ხეჭმინალე ნაზვარს მიჩა;            მისდევს მის ნაკვალევს;
სგვებინ ნაზვარ მჷჭაბ ხერა,            წინ ნავალი გაკვალული ექნება,
ღვეშგმავ ლახსგი ნაზვარს მიჩა,            უკან მოხედე მის ნავალს,
ნაზვარ მიჩა დემეგ თერახ.            მისი ნავალი აღარ ჩანს.
ალი ბეთგიშ მისან ირი.            ეგ ბეთქის წერა იქნება.
სგავ მეჩედლი მეშხამ კოჯთე,            შესულა შავს კლდეში,
დალი ფუსდაშ ლარდათესგა.            დიოფალ დალის სამყოფში.
ხოჩა ლადეღ დალი ფუსდას!            გამარჯობა (კაი დღე) დიოფალ დალს!
მაგვარ ხოჩა ლადეღ ჯერი,            როგორი კაი დღეც გექნება,
ეჯის მია სი ლაჯთონისგ!            იმას მე შენ გასწავლი!
იმღა ხოღლატ პირობს მიშგვა?            რად უღალატე ჩემს პირობას?
მიშგუ ნაჰოდ ჰოშმილდ მ' ადუ?            ჩემი მონაცემი მძივი რა უყავ?
ეჯი ლაყვრა თხურმაშ ამსად.            ის საწოლის სასთუმალში დამრჩა.
მაგვარ ლაყვრა თხურმაშ აჯსად,            როგორი საწოლის სასთუმალში(ც) დაგრჩა,
ეჯგვარ ლიტხალს მი სი ჯეჩო!            ისე (კარგად) მე შენ დაგაბრუნებ!
დალი ფუსდა სგა ლახთოფა,            დიოფალი დალი გამქრალა (დაჰკარგვია),
ბეთგილ კოჯას სგა ხასედა:            ბეთქილი კლდეს შერჩენია:
ლერსგვან შიმიშ ლაბჷრგ ლახსად,            მარჯვენა ხელის მოსაკიდი შერჩა,
ლერთან ჭიშხმიშ ლაგნა ლახსად.            მარცხენა ფეხის დასადგამი შერჩა.
ბეთგილ საბრა, ბეთგილ ლეჟრი!            ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო!
მაი ლიტხალ მი მეროლე?            როგორი დაბრუნება მექნება მე?
ლაცლას მიშგვა ხონჷნბავედ:            ჩემს ტოლებს უამბეთ:
ბეთგილს ჩუ ნომა ხიშდჷნედ!            ბეთქილს ნუ დაივიწყებთ!
დედეს მიშგვა ხონჷნბავედ:            დედაჩემს უამბეთ:
მიჩა ნანაყ ქუთ ი ჭიშდვარს            თავის ნაცხობ ხაჭაპურსა და ჭიშდვარს
ლეთ ი ლადეღნ მიფანადეს;            დღე და ღამე მიდებდეს სულის მოსახსენებლად;
ხეხვის მიშგვა ხონჷმბავედ:            ჩემს ცოლს უამბეთ:
მერმე მიშგვან ნორ ანცხონას!            ჩემს თავს სხვა არავინ ირჩიოს!
ბეთგილ კოჯას ქავ შყედენი,            ბეთქილი კლდეზე გადმოვარდება,
ჩუქვან ლაცლა ჟივ იკჷდეხ.            ძირს ტოლები აიღებენ.

წყარო