ბეთქილი: განსხვავება გადახედვებს შორის
(14 შუალედური ცვლილებები იმავე მომხმარებლის მიერ არ არის ნაჩვენები) | |||
ხაზი 1: | ხაზი 1: | ||
+ | <big>'''ბეთქილი'''</big> | ||
+ | ---- | ||
+ | მონადირე სვანურ მითოსში, [[დალი]]ს ციკლის თქმულებათა ცნობილი გმირი. [[ყველიერი]]ს აღების დროს მის სახელზე იმართება ფერხული [[სამთა ჭიხში]] - სამთა ფერხული. მღერიან მისი სახელობის - სიმღერას - ბეთქილს. ამ დღესასწაულს სვანეთში უწოდებენ [[აღბა-ლიღრალი|აღბა-ლიღრალს]] - აღების სიმღერას. | ||
+ | ---- | ||
+ | <big>'''სიმღერა ბეთქილზე'''</big> | ||
{| | {| | ||
|- | |- | ||
− | |ბაილ, ბეთგილ საბრალ, ბეთგილ ლეჟრი! | + | | ბაილ, ბეთგილ საბრალ, ბეთგილ ლეჟრი! || || ბაილ, ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო! |
− | ბაილ | + | |- |
− | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, || || ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | + | |- |
− | + | | ბაილ, მჷლახ-მჷჟალ ინზორალე, || || ბაილ, მულახ-მუჟალი იკრიბება, | |
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | + | |- |
− | ბაილ, | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, || || ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, |
− | ბაილ | + | |- |
− | + | | ბაილ, ჟავ ხაგენახ ლელტხაშ მურგვალს, || || ბაილ, შესდგომიან ლენტეხის ფერხულს, | |
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | + | |- |
− | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, || || ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ | + | |- |
− | - | + | | ბაილ, აშ ხოსკინა თვეთნამ კვიცრას, || || ბაილ, გამომხტარა თეთრი [[შუნი]], |
− | + | |- | |
− | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, || || ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
− | + | |- | |
− | + | | ბაილ, აშ ხოსკინა ბეთგიშ ნაბრაჴს, || || ბაილ, გაურბენია ბეთქის ლაჯებში, | |
− | + | |- | |
− | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, || || ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
− | + | |- | |
− | + | | ბაილ, ალი ბეთგიშ მისან ირი! || || ბაილ, ეგ ბეთქის წერა იქნება! | |
− | + | |- | |
− | + | | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ. || || ბაილ ილბა ილბა ბაილ. | |
− | + | |- | |
− | + | | ამიშ მეჭემ ჲარ ღალ ირი? || || ამის გამკიდე ვინ იქნება? | |
− | + | |- | |
− | + | | ამიშ მეჭემ ბეთგილ ირი. || || ამის გამკიდე ბეთქი იქნება. | |
− | + | |- | |
− | + | | ბეთგილ ჯაბრარს იკარზალე,|| || ბეთქილი ბანდულებს იბანდავს, | |
− | + | |- | |
− | + | | ხეჭმინალე ნაზვარს მიჩა; || || მისდევს მის ნაკვალევს; | |
− | + | |- | |
− | + | | სგვებინ ნაზვარ მჷჭაბ ხერა, || || წინ ნავალი გაკვალული ექნება, | |
− | + | |- | |
− | + | | ღვეშგმავ ლახსგი ნაზვარს მიჩა, || || უკან მოხედე მის ნავალს, | |
− | + | |- | |
− | + | | ნაზვარ მიჩა დემეგ თერახ. || || მისი ნავალი აღარ ჩანს. | |
− | + | |- | |
− | + | | ალი ბეთგიშ მისან ირი. || || ეგ ბეთქის წერა იქნება. | |
− | + | |- | |
− | + | | სგავ მეჩედლი მეშხამ კოჯთე, || || შესულა შავს კლდეში, | |
− | + | |- | |
− | + | | დალი ფუსდაშ ლარდათესგა. || || დიოფალ [[დალი]]ს სამყოფში. | |
− | + | |- | |
− | + | | ხოჩა ლადეღ დალი ფუსდას! || || გამარჯობა (კაი დღე) დიოფალ დალს! | |
− | || | + | |- |
− | + | | მაგვარ ხოჩა ლადეღ ჯერი, || || როგორი კაი დღეც გექნება, | |
− | + | |- | |
− | + | | ეჯის მია სი ლაჯთონისგ! || || იმას მე შენ გასწავლი! | |
− | + | |- | |
− | + | | იმღა ხოღლატ პირობს მიშგვა? || || რად უღალატე ჩემს პირობას? | |
− | + | |- | |
− | + | | მიშგუ ნაჰოდ ჰოშმილდ მ' ადუ? || || ჩემი მონაცემი მძივი რა უყავ? | |
− | + | |- | |
− | + | | ეჯი ლაყვრა თხურმაშ ამსად. || || ის საწოლის სასთუმალში დამრჩა. | |
− | + | |- | |
− | + | | მაგვარ ლაყვრა თხურმაშ აჯსად, || || როგორი საწოლის სასთუმალში(ც) დაგრჩა, | |
− | + | |- | |
− | + | | ეჯგვარ ლიტხალს მი სი ჯეჩო! || || ისე (კარგად) მე შენ დაგაბრუნებ! | |
− | + | |- | |
− | + | | დალი ფუსდა სგა ლახთოფა, || || დიოფალი დალი გამქრალა (დაჰკარგვია), | |
− | + | |- | |
− | + | | ბეთგილ კოჯას სგა ხასედა: || || ბეთქილი კლდეს შერჩენია: | |
− | + | |- | |
− | + | | ლერსგვან შიმიშ ლაბჷრგ ლახსად, || || მარჯვენა ხელის მოსაკიდი შერჩა, | |
− | + | |- | |
− | + | | ლერთან ჭიშხმიშ ლაგნა ლახსად. || || მარცხენა ფეხის დასადგამი შერჩა. | |
− | + | |- | |
− | + | | ბეთგილ საბრა, ბეთგილ ლეჟრი! || || ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო! | |
− | + | |- | |
− | + | | მაი ლიტხალ მი მეროლე? || || როგორი დაბრუნება მექნება მე? | |
− | + | |- | |
− | + | | ლაცლას მიშგვა ხონჷნბავედ: || || ჩემს ტოლებს უამბეთ: | |
− | + | |- | |
− | + | | ბეთგილს ჩუ ნომა ხიშდჷნედ! || || ბეთქილს ნუ დაივიწყებთ! | |
− | + | |- | |
− | + | | დედეს მიშგვა ხონჷნბავედ: || || დედაჩემს უამბეთ: | |
− | + | |- | |
− | + | | მიჩა ნანაყ ქუთ ი ჭიშდვარს || || თავის ნაცხობ ხაჭაპურსა და ჭიშდვარს | |
− | + | |- | |
− | + | | ლეთ ი ლადეღნ მიფანადეს; || || დღე და ღამე მიდებდეს სულის მოსახსენებლად; | |
− | + | |- | |
− | + | | ხეხვის მიშგვა ხონჷმბავედ: || || ჩემს ცოლს უამბეთ: | |
− | + | |- | |
− | + | | მერმე მიშგვან ნორ ანცხონას! || || ჩემს თავს სხვა არავინ ირჩიოს! | |
− | + | |- | |
− | + | | ბეთგილ კოჯას ქავ შყედენი, || || ბეთქილი კლდეზე გადმოვარდება, | |
− | + | |- | |
− | + | | ჩუქვან ლაცლა ჟივ იკჷდეხ. || || ძირს ტოლები აიღებენ. | |
− | |||
− | |||
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ||
− | |||
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ||
− | ბაილ, | ||
− | ბაილ | ||
− | |||
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ||
− | |||
− | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ||
− | ბაილ, ეგ ბეთქის წერა იქნება! | ||
− | ბაილ ილბა ილბა ბაილ. | ||
− | ამის გამკიდე ვინ იქნება? | ||
− | |||
− | ბეთქილი ბანდულებს იბანდავს, | ||
− | მისდევს მის ნაკვალევს; | ||
− | წინ ნავალი გაკვალული ექნება, | ||
− | უკან მოხედე მის ნავალს, | ||
− | მისი ნავალი აღარ ჩანს. | ||
− | ეგ ბეთქის წერა იქნება. | ||
− | შესულა შავს კლდეში, | ||
− | დიოფალ | ||
− | გამარჯობა ( | ||
− | როგორი კაი დღეც გექნება, | ||
− | იმას მე შენ გასწავლი! | ||
− | რად უღალატე ჩემს პირობას? | ||
− | ჩემი მონაცემი მძივი რა უყავ? | ||
− | ის საწოლის სასთუმალში დამრჩა | ||
− | როგორი საწოლის სასთუმალში(ც) დაგრჩა, | ||
− | ისე (კარგად) მე შენ დაგაბრუნებ! | ||
− | დიოფალი დალი გამქრალა ( | ||
− | ბეთქილი კლდეს შერჩენია: | ||
− | მარჯვენა ხელის მოსაკიდი შერჩა, | ||
− | მარცხენა ფეხის დასადგამი შერჩა. | ||
− | ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო! | ||
− | |||
− | ჩემს ტოლებს უამბეთ: | ||
− | |||
− | დედაჩემს უამბეთ: | ||
− | თავის ნაცხობ ხაჭაპურსა და ჭიშდვარს | ||
− | დღე და ღამე მიდებდეს სულის მოსახსენებლად; | ||
− | ჩემს ცოლს უამბეთ: | ||
− | ჩემს თავს სხვა არავინ ირჩიოს! | ||
− | ბეთქილი კლდეზე გადმოვარდება, | ||
− | ძირს ტოლები აიღებენ. | ||
|} | |} | ||
+ | ---- | ||
+ | წყარო | ||
+ | *<small><span class="plainlinks">[http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etca/cauc/svan/svapo/svapo.htm?svapo113.htm TITUS Svan Poetic Texts. Copyright Jost Gippert, Javier Martínez, Agnes Korn, Roland Mittmann]</span></small> | ||
+ | ---- | ||
+ | [[კატეგორია:ბ]] | ||
+ | [[კატეგორია:სვანეთი]] | ||
+ | [[კატეგორია:მითი, კულტი, რიტუალი]] |
მიმდინარე ცვლილება 09:16, 11 ივლისი 2019 მდგომარეობით
ბეთქილი
მონადირე სვანურ მითოსში, დალის ციკლის თქმულებათა ცნობილი გმირი. ყველიერის აღების დროს მის სახელზე იმართება ფერხული სამთა ჭიხში - სამთა ფერხული. მღერიან მისი სახელობის - სიმღერას - ბეთქილს. ამ დღესასწაულს სვანეთში უწოდებენ აღბა-ლიღრალს - აღების სიმღერას.
სიმღერა ბეთქილზე
ბაილ, ბეთგილ საბრალ, ბეთგილ ლეჟრი! | ბაილ, ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო! | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
ბაილ, მჷლახ-მჷჟალ ინზორალე, | ბაილ, მულახ-მუჟალი იკრიბება, | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
ბაილ, ჟავ ხაგენახ ლელტხაშ მურგვალს, | ბაილ, შესდგომიან ლენტეხის ფერხულს, | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
ბაილ, აშ ხოსკინა თვეთნამ კვიცრას, | ბაილ, გამომხტარა თეთრი შუნი, | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
ბაილ, აშ ხოსკინა ბეთგიშ ნაბრაჴს, | ბაილ, გაურბენია ბეთქის ლაჯებში, | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | ბაილ ილბა, ილბა ბაილ, | |
ბაილ, ალი ბეთგიშ მისან ირი! | ბაილ, ეგ ბეთქის წერა იქნება! | |
ბაილ ილბა, ილბა ბაილ. | ბაილ ილბა ილბა ბაილ. | |
ამიშ მეჭემ ჲარ ღალ ირი? | ამის გამკიდე ვინ იქნება? | |
ამიშ მეჭემ ბეთგილ ირი. | ამის გამკიდე ბეთქი იქნება. | |
ბეთგილ ჯაბრარს იკარზალე, | ბეთქილი ბანდულებს იბანდავს, | |
ხეჭმინალე ნაზვარს მიჩა; | მისდევს მის ნაკვალევს; | |
სგვებინ ნაზვარ მჷჭაბ ხერა, | წინ ნავალი გაკვალული ექნება, | |
ღვეშგმავ ლახსგი ნაზვარს მიჩა, | უკან მოხედე მის ნავალს, | |
ნაზვარ მიჩა დემეგ თერახ. | მისი ნავალი აღარ ჩანს. | |
ალი ბეთგიშ მისან ირი. | ეგ ბეთქის წერა იქნება. | |
სგავ მეჩედლი მეშხამ კოჯთე, | შესულა შავს კლდეში, | |
დალი ფუსდაშ ლარდათესგა. | დიოფალ დალის სამყოფში. | |
ხოჩა ლადეღ დალი ფუსდას! | გამარჯობა (კაი დღე) დიოფალ დალს! | |
მაგვარ ხოჩა ლადეღ ჯერი, | როგორი კაი დღეც გექნება, | |
ეჯის მია სი ლაჯთონისგ! | იმას მე შენ გასწავლი! | |
იმღა ხოღლატ პირობს მიშგვა? | რად უღალატე ჩემს პირობას? | |
მიშგუ ნაჰოდ ჰოშმილდ მ' ადუ? | ჩემი მონაცემი მძივი რა უყავ? | |
ეჯი ლაყვრა თხურმაშ ამსად. | ის საწოლის სასთუმალში დამრჩა. | |
მაგვარ ლაყვრა თხურმაშ აჯსად, | როგორი საწოლის სასთუმალში(ც) დაგრჩა, | |
ეჯგვარ ლიტხალს მი სი ჯეჩო! | ისე (კარგად) მე შენ დაგაბრუნებ! | |
დალი ფუსდა სგა ლახთოფა, | დიოფალი დალი გამქრალა (დაჰკარგვია), | |
ბეთგილ კოჯას სგა ხასედა: | ბეთქილი კლდეს შერჩენია: | |
ლერსგვან შიმიშ ლაბჷრგ ლახსად, | მარჯვენა ხელის მოსაკიდი შერჩა, | |
ლერთან ჭიშხმიშ ლაგნა ლახსად. | მარცხენა ფეხის დასადგამი შერჩა. | |
ბეთგილ საბრა, ბეთგილ ლეჟრი! | ბეთქილ საბრალო, ბეთქილ საცოდავო! | |
მაი ლიტხალ მი მეროლე? | როგორი დაბრუნება მექნება მე? | |
ლაცლას მიშგვა ხონჷნბავედ: | ჩემს ტოლებს უამბეთ: | |
ბეთგილს ჩუ ნომა ხიშდჷნედ! | ბეთქილს ნუ დაივიწყებთ! | |
დედეს მიშგვა ხონჷნბავედ: | დედაჩემს უამბეთ: | |
მიჩა ნანაყ ქუთ ი ჭიშდვარს | თავის ნაცხობ ხაჭაპურსა და ჭიშდვარს | |
ლეთ ი ლადეღნ მიფანადეს; | დღე და ღამე მიდებდეს სულის მოსახსენებლად; | |
ხეხვის მიშგვა ხონჷმბავედ: | ჩემს ცოლს უამბეთ: | |
მერმე მიშგვან ნორ ანცხონას! | ჩემს თავს სხვა არავინ ირჩიოს! | |
ბეთგილ კოჯას ქავ შყედენი, | ბეთქილი კლდეზე გადმოვარდება, | |
ჩუქვან ლაცლა ჟივ იკჷდეხ. | ძირს ტოლები აიღებენ. |
წყარო