სამეცნიერო საზოგადოებისთვის ცნობილია, რომ უკვე მესამე წელია, რაც ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ვიზუალური ანთროპოლოგიისა და ლოკალური ისტორიის კვლევის ცენტრი, საუნივერსიტეტო სასწავლო სამეცნიერო-კვლევითი პროექტის - "კავკასიაში სახელმწიფოებრიობის სათავეებთან" ფარგლებში, ჰალლეს (გერმანია) მარტინ ლუთერის უნივერსიტეტის აღმოსავლეთის არქეოლოგიისა და ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტთან ერთად, კახეთის მხარეში, ივრის ზეგანზე აწარმოებს არქეოლოგიურ გათხრით სამუშაოებს. მიმდინარე საანგარიშო 2019 წელს, აღნიშნული პროექტის ფარგლებში, გაერთიანებულმა ქართულ-გერმანულმა არქეოლოგიურ ექსპედიციამ, რომლის შემადგენლობაც ქართველი და გერმანელი პროფესორებისა და სტუდენტებით იყო დაკომპლექტებული, და რომელიც დაფინანსდა გერდა ჰენკელისა და გერმანიის აღმოსავლური საზოგადოების მიერ, გათხრითი სამუშაოები ჩაატარა: 1. სოფ. სამრეკლოს მახლობლად მდებარე ე. წ. "საყარაულო სერზე" და 2. მთა "ნაზარლებზე" წინა წლებში გამოვლენილი სამლოცველოს შესასწავლად.

ლაშეთხევის ნამოსახლარი 1973 წელს გაითხარა უფლისციხის არქეოლოგიური ექსპედიციის მიერ, დ. ხახუტაიშვილის ხელმძღვანელობით. ძეგლის შესწავლა მომდევნო წლებში აღარ გაგრძელებულა და ვეღარც 1973 წლის შედეგების გამოქვეყნება მოხერხდა. შედეგად, ჩვენ მიერ პირველად ქვეყნდება შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმის უფლისციხის არქეოლოგიური მასალების ფონდში დაცული ლაშეთხევის ექსპედიციის საველე დღიურის მონაცემები, რომელსაც თან ვურთავთ ნაწილი მასალის პირველად ანალიზსა და ხელახლა შესრულებულ ფოტო და გრაფიკულ ილუსტრაციებს. თუმცა აქვე ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ დღიურში ნახაზები და გეგმები მწირი რაოდენობითაა დაცული, ამიტომ ქვემოთ წარმოდგენილ კვადრატთა აღწერილობას ყველა შემთხვევაში არ ერთვის გრაფიკული აღწერილობა.

კავკასიის ევრაზიის ადრებრინჯაოს კულტურათა ურთიერთობის საკითხის გადასაწყვეტად, მნიშვნელოვანი ინფორმაციის მომცველია ამ პერიოდის ისტორიულ-მეტალურგიული წარმოების ანალიზი, სინქრონულ კულტურათა სოციალურ-ეკონომიკური კავშირების სფერო.

შიდა ქართლში სხვადასხვა წლებში არქეოლოგიურ დაზ­ვერვებს და გათხრით სამუშაოებს არაერთი ცნო­ბილი არქეოლოგი აწარმოებდა. აქ გამოვლენილი არქეოლოგიური ძეგლებით ბევრი მკვლე­ვარი იყო დაინტერესებული, თუმცა მათ მიერ ჩატარებული სამუშაოების ამსახველი მასალები სრულად არ არის შემოსული არქეოლო­გიურ ლიტერატურაში. სტატიის მიზანია წარ­მო­­ვა­ჩი­ნოთ ამ რეგიონში 1948 წელს სერ­გო ნადი­მა­შ­ვილის მიერ განხორციელებული სადაზვერვო არქეოლოგიური სამუშაოების მარშრუტი და გამოვლენილი არქეოლოგიური ძეგლების აღწერილობა. არქეოლოგიური დაზვერვების ანგარიში ინახება საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ოთ. ლორთქი­ფა­ნიძის სახელობის არქეოლოგიური კვლევების ინსტიტუტში.