არქეოლოგიური დაზვერვები ადიგენის ტეიტორიაზე წარმოებდა 2013-2015 წლებში. 2017 წელს სამუშაოები განახლდა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტური სამეცნიერო პროექტების ფარგლებში მოპოვებული გრანტით.

შეიძლება ჩაითვალოს, რომ ამ ორი კულტურის შესწავლის ისტორია გადაჯაჭვულია, რადგან თავდაპირველად აღმოჩნდა ყობანური კულტურა, შესაბამისად გაჩნდა მოსაზრება, რომ იქ აღმოჩენილი ინვენტარი ყობანური კულტურის ნაწილი იყო, მაგრამ მისი სახასიათო ნიშანი დღეს ფაქტობრივად სავიზიტო ბარათია კოლხური კულტურისთვის.

წინამდებარე ნაშრომში, აღწერილია შირაქის ზეგანზე, მთა "ნაზარლები"-ს თხემზე, ახლადაღმოჩენილი, გვიანი ბრინჯაო-ადრე რკინის ხანის (ქრისტემდე XII-X ს.ს.) ძალზე საინტერესო არქეოლოგიური ძეგლი და მოცემულია წინასწარული ვარაუდები და დასკვნები მისი ადგილის თაობაზე ცენტრალური ამირკავკასიის და მისი მიმდებარე მხარეების გვიანი ბრინჯაო-ადრე რკინის ხანის კულტურათა სისტემაში.
იგი ერთგვარი ცდაა, მოპოვებული მასალების საფუძველზე, კავკასიის უძველეს მოსახლეთა და მათ მემკვიდრეთა სულიერი კულტურის და რწმენა-წარმოდგენათა რეტროსპექტივისა.

კოლხეთის დაბლობის ტერიტორიაზე შუაბრინჯაოს მიწურულსა და გვიანბრინჯაოს საწყის ეტაპზე კერამიკულ წარმოებაში ხვდება მნიშვნელოვანი ცვლილებები. ხმარებიდან გამოდის შუაბრინჯაოს ეპოქისათვის დამახასიათებელი ძირითადი განმსაზღვრელი თიხის ნაწარმი და მეთუნეობაში ინერგება ახალი ფორმები და განსხვავებული ორნამენტული სახეები.